Logopeda - mgr Marzena Rzepka

Poniedziałek 10.30-14.30(BM)

Wtorek 10.30 – 14.1530 (BM), 14.30-15.15 (BZ)

Środa 8.00-8.45(BZ), 11.45-14.30(BM)

Czwartek 11.30-13.30(BM), 13.30-14.30 (BZ)

Piątek 9.45-10.30 (BZ), 10.30-12.30 (BM)12.30 – 13.30 (BZ)

Praktyczny przewodnik logopedyczny,

 czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.

 1. Kto to jest logopeda?

 Logopeda jest specjalistą, który może:

• Nauczyć Twoje dziecko prawidłowo wymawiać wszystkie głoski języka polskiego.
• Nauczyć je prawidłowo połykać.
• Nauczyć je prawidłowo i wydajnie oddychać.
• Pomóc mu „pozbyć się jąkania” (niepłynności mówienia).
• Nauczyć je, jak dbać o swój głos.
• Pomóc mu w nauce czytania i pisania, jeśli zajdzie taka potrzeba.
• Nauczyć je różnicować głoski podobne do siebie brzmieniowo.
• Prowadzić zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii dysleksji słuchowej, wzrokowej, mieszanej.           

 2. Kiedy należy udać się z dzieckiem do logopedy?

• Podczas artykulacji głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, t, d, n dziecko wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę. W każdym wieku jest to wada, z której niestety się nie wyrasta. Im dłużej zwlekamy, tym bardziej wada się utrwala.
• Dostrzegamy zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy dziecka lub mamy wątpliwość czy dziecko dobrze słyszy.
• Po ukończeniu 4 roku życia dziecko:
  - wymawia głoski s, z, c, dz jak ś, ź, ć, dź
  - zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne, np. d na t (dom = tom), w na f (woda = fota), g na k (gęś = kęś), b na p (buda = puta)
  - myli głoski dźwiękopodobne, np. c - s (sala = cala), sz - cz i inne.
• Dziecko zniekształca, zastępuje głoski innymi, nie znanymi w języku polskim, np. gardłowo wymawia głoskę r.
• Jeżeli nasila się problem rozwojowej niepłynności mówienia (zacinanie, powtarzanie sylab)
• Dziecko mówi nawykowo przez nos
• Kiedy rozwój mowy dziecka:
  - 2-letniego jest na poziomie mowy dziecka rocznego (wymania kilka słów),
  - 3-letniego jest na poziomie mowy dziecka 1,5 rocznego (tworzy jedynie równoważniki zdań, a słownictwo jest na poziomie dziecka 1,5 rocznego)
  - 4-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2-letniego (formułuje zdania proste, słownictwo czynne jest na poziomie dziecka 2-letniego, tj. około 300 słów),
  - 5-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2,5-letniego (nadal zdania proste, słownictwo na poziomie dziecka w wieku 2,5 lat),
  - 6-letniego jest na poziomie dziecka 3-letniego (pojawiają; się zdania złożone, dziecko wymawia 1000-1500 słów),
  - 7-letniego jest na poziomie mowy dziecka 3,5-letniego.

3. Nie musisz martwić się o swoje dziecko

• Gaworzy w wieku około 6 miesięcy
• Siedzi samodzielnie bez podparcia około 7 miesiąca  życia
• Wymawia pierwsze słowa około pierwszego roku życia
• Około dziewiątego miesiąca życia zaczyna raczkować
• Chodzi samodzielnie około 12 miesiąca życia
• Próbuje posługiwać się zdaniami prostymi ok. 2 roku życia
• Potrafi posługiwać się zdaniami złożonymi w wieku 3 lat
• Tworzy kilkuzdaniową wypowiedź w wieku ok. 3,5- 4 roku życia
• Zamiast głoski „r” do 5 roku życia wymawia „l”
• Zamiast głosek sz, ż, cz, dż do 5 roku życia wymawia s, z, c, dz
• W wieku 6 lat wymawia prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego.

 4. Schemat powstawania głosek w procesie rozwoju mowy dziecka

 5. Przyczyny problemów z wymową

• Zbyt długie karmienie butelką
• Zbyt długie ssanie smoczka
• Ssanie kciuka
• Dłużej utrzymujący się katar
• Przerośnięty trzeci migdał
• Problemy z przerośniętymi migdałkami podniebiennymi
• Infantylny sposób połykania
• Wada zgryzu
• Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe lub wędzidełka wargowe
• Wczesna próchnica zębów mlecznych
• Rozszczep podniebienia lub /i warg
• Nieprawidłowe oddychanie
• Niedosłuch
• Dostarczanie nieprawidłowych wzorców wymowy (mówienie zdziecinniałe do dziecka)                                            

6. Czego możesz się spodziewać podczas wizyty u logopedy?

• Sprawdzenia budowy aparatu artykulacyjnego (zgryz, język, podniebienie)
• Badania sposobu połykania
• Pytań dotyczących: rozwoju mowy dziecka, rozwoju psychomotorycznego, przebiegu ciąży i porodu           
• Zbadania sposobu realizacji wszystkich głosek języka polskiego
• Zbadania słownictwa dziecka, sposobu jego wypowiadania się
• Badania pomięci słuchowej dziecka
• Badania analizy i syntezy słuchowej, pisania i czytania u dzieci siedmioletnich i starszych
• Sprawdzenia sposobu oddychania, tempa mówienia, rodzaju fonacji                                                                           

7. Od czego zależy skuteczność terapii logopedycznej?

• Od rodzaju wady wymowy lub/i/ zaburzenia mowy
• Od sprawności umysłowej dziecka
• Od sprawności aparatu artykulacyjnego
• Od prawidłowej kompleksowej diagnozy
• Od systematyczności w uczęszczaniu na zajęcia logopedyczne i ćwiczeń z dzieckiem w domu            
• Od  wczesnego rozpoczęcia terapii
• Od aktywnego i świadomego udziału zarówno rodzica jak i dziecka w terapii
• Od porozumienia terapeuty z rodzicem                                                                                                                            

8. Od czego zależy czas trwania leczenia logopedycznego?

• Od rodzaju zaburzenia
• Od rozległości deficytów
• Od wieku dziecka, w którym zgłoszono je na terapię
• Od współpracy terapeuty z rodzicami
• Od systematyczności w ćwiczeniach z dzieckiem                                                                                                    

9. Kto wspomaga logopedę w jego pracy

• Psycholog- określa poziom rozwoju wszystkich funkcji poznawczych i rozległości ewentualnych deficytów
• Ortodonta- zbada budowę zgryzu i ustali program ewentualnego leczenia (aparat ortodontyczny, ćwiczenia, zabiegi)
• Laryngolog- zbada budowę jamy ustnej, nosowej, pomoże usunąć przyczyny problemów z oddychaniem (trzeci migdał, skrzywiona przegroda, katar, polipy), podetnie skrócone wędzidełko, zbada słuch
• Foniatra- zdiagnozuje ewentualne problemy z głosem i ustali rodzaj leczenia
• Pedagog- bada poziom umiejętności szkolnych dziecka: pisania (ortografia), czytania, rozumienia przeczytanych treści oraz podejmie pracę w celu wyrównania deficytów w zakresie wyżej wymienionych umiejętności
• Pediatra- służy rodzicowi pomocą, w dotarciu do wszystkich w/w specjalistów     

 10. Etapy korekcji wad wymowy.

• Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne w formie zabawy
• Wywołanie prawidłowej głoski
• Utrwalenie prawidłowej wymowy głoski w logotomach (sylabach) i grupach spółgłoskowych
• Utrwalenie prawidłowej wymowy danej głoski w wyrazach (w nagłosie, w śródgłosie, wygłosie)
• Utrwalanie prawidłowej wymowy głoski w zestawach wyrazowych, wyrażeniach dwuwyrazowych
• Prawidłowa wymowa danej głoski w zdaniach (najpierw krótszych, potem dłuższych)
• Prawidłowa wymowa głoski w wierszykach, krótkich tekstach czytanych i mówionych z pamięci w gabinecie logopedycznym
• Prawidłowa wymowa zaburzonej głoski w mowie spontanicznej

 11. Co możesz zrobić dla swojego nienarodzonego jeszcze dziecka?

• Przed zajściem w ciążę zaszczep się przeciwko groźnym dla płodu chorobom zakaźnym (różyczka, grypa, toksoplazmoza)
• Dbaj o prawidłowy przebieg ciąży (nie palić papierosów, nie pić alkoholu, nie stosować innych używek)
• Unikaj stresów
• Odwiedzaj systematycznie lekarza ginekologa
• Wykonuj wszystkie niezbędne badania prenatalne (kontroluj swoje ciśnienie i poziom cukru)
• Uprawiaj dozwolone sporty
• Odżywiaj się prawidłowo
• Jak najczęściej mów do dziecka, głaszcz je, okazuj mu dużo czułości, słuchaj z nim muzyki i śmiej się do niego (po prostu stymuluj jego rozwój jeszcze w łonie).           

12. Co możesz zrobić dla dziecka, które jest już na świecie?

• Uważnie obserwuj jego rozwój
• Stosuj się do poleceń lekarzy
• Nie lekceważ żadnych symptomów chorobowych
• Dużo czytaj i rozmawiaj ze specjalistami na temat rozwoju dziecka, głównie z psychologiem i logopedą  
• Zapewnij mu warunki do prawidłowego rozwoju, wzrostu, nauki 
• W przypadku zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości udaj się natychmiast do specjalisty      

 JAK ZAPOBIEGAĆ NIEKTÓRYM WADOM WYMOWY

CZYLI O CZYM KAŻDY RODZIC WIEDZIEĆ POWINIEN

Pracując z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym, konsultując się z rodzicami tych dzieci zauważyłam, że wielu problemów związanych z wymową można uniknąć.

Co wpływa na mowę dziecka?

Czynniki wewnątrzpochodne, związane z uwarunkowaniami genetycznymi lub ogólnie z organizmem dziecka oraz czynniki zewnątrzpochodne, nazwijmy je środowiskowymi.

* Czynniki wewnątrzpochodne związane są:
- z budową i sprawnością narządów mowy - aparatu artykulacyjnego (jama ustna, nosowa i gardłowa), fonacyjnego (krtań), oddechowego,
- ze słuchem fizycznym,
- z funkcjonowaniem mózgu i dróg unerwiających narządy mowne,
- z psychiką, intelektem, emocjami dziecka.

* Czynniki środowiskowe to:
- postawa rodziców lub opiekunów pobudzająca dziecko do mówienia, wyrażająca się zainteresowaniem mową dziecka,
- wzorzec językowy dostarczany dziecku przez osoby z jego otoczenia,
- różnorodne doświadczenia słuchowe.
Co nie sprzyja rozwojowi mowy?
- zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe,
- ubytki zębowe,
- nieprawidłowy zgryz,
- oddychanie przez usta,
- krótki wydech,
- niesprawne wargi i język oraz/lub słabe czucie ułożenia warg i języka,
- nadwrażliwość śluzówki w jamie ustnej,
- zaburzenia czucia w obrębie aparatu artykulacyjnego,
- niedosłuch (i inne poważniejsze problemy ze słuchem),
- niedostatecznie ukształtowany słuch fonematyczny, 
  

Serdecznie dziękuję za przeczytanie „Przewodnika  logopedycznego” i mam nadzieję, że zawarte w nim praktyczne informacje będą  dla Państwa wskazówką do dalszych działań. Jeśli mają Państwo uwagi lub zapytania  - zapraszam do szkolnego gabinetu logopedy.